Sáng 17/5/2025, trong không khí trang nghiêm và thanh tịnh, hàng vạn Phật tử và du khách thập phương đã tham gia lễ cung rước Xá lợi Đức Phật từ chùa Quán Sứ (Hà Nội) về tôn trí tại chùa Tam Chúc (Hà Nam). Đây không chỉ là một nghi lễ tôn giáo đặc biệt mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, tâm linh, hòa bình và sự kết nối giữa quá khứ với hiện tại, giữa Việt Nam với cộng đồng Phật giáo quốc tế; góp phần lan tỏa thông điệp từ bi, trí tuệ và hòa bình đến cộng đồng.

Xá lợi Phật – Biểu tượng thiêng liêng của sự giác ngộ và từ bi

Trong giáo lý nhà Phật, xá lợi là sự kết tinh từ giới – định – tuệ của những bậc giác ngộ hay cao tăng đắc đạo. Sau khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập Niết bàn, Ngài để lại ba loại xá lợi chính: Xá lợi vật dụng, xá lợi thân và xá lợi Giáo pháp. Xá lợi vật dụng là những món đồ Đức Phật từng sử dụng trong cuộc đời hành đạo của mình như y áo, bình bát, bình nước, tọa cụ, và đặc biệt là cây Bồ đề - nơi Ngài thành đạo. Những vật này được cất giữ và thờ phụng như những báu vật thiêng liêng, biểu tượng cho cuộc sống thanh đạm và trí tuệ giác ngộ của bậc Thánh nhân. Xá lợi thân là di thể còn lại sau lễ hỏa táng nhục thân của Đức Phật, bao gồm những phần xá lợi kết tinh từ xương cốt, cùng với răng, tóc, móng, xương được lưu giữ lại trước đó. Những xá lợi này không chỉ có giá trị tâm linh mà còn tượng trưng cho sự thanh tịnh, phước báu viên mãn và công hạnh lớn lao của một bậc đã đạt đến giải thoát tối thượng. Xá lợi Giáo pháp, tức là lời dạy của Đức Phật, được xem là ngọn đuốc trí tuệ có khả năng dẫn dắt chúng sinh vượt thoát khổ đau, ra khỏi luân hồi sinh tử. Tam tạng Kinh điển – nơi kết tập toàn bộ giáo pháp của Đức Phật là hiện thân của xá lợi Giáo pháp.

Xá lợi Đức Phật được cung rước và tôn trí tại Chùa Tam Chúc (Hà Nam) từ ngày 17/5 đến ngày 20/5/2025

Trong kinh Đại Bát niết bàn, Đức Phật chỉ rõ rằng việc chiêm bái tháp xá lợi mang lại công đức không phải vì năng lực thần thông, mà bởi tâm thành kính, sự hoan hỷ và chánh niệm của người hành lễ. Việc chiêm bái xá lợi được xem là cơ hội tiếp xúc gần nhất với hiện thân của Đức Phật, là khoảnh khắc thiêng liêng để thanh lọc tâm hồn, gieo trồng hạt giống thiện lành và khơi dậy tâm nguyện hướng thiện trong đời sống hàng ngày.

Ý nghĩa của nghi lễ Cung rước Xá lợi Phật tại chùa Tam Chúc

Tọa lạc bên hồ Tam Chúc, chùa Tam Chúc (Hà Nam) không chỉ nổi bật bởi quy mô kiến trúc kỳ vĩ mà còn bởi địa thế “tựa sơn hướng thuỷ” như một bức tranh “sơn thủy hữu tình” chốn bồng lai tiên cảnh. Với diện tích hơn 5.000 ha, quần thể chùa bao gồm nhiều công trình tâm linh, trong đó có Điện Tam Thế, Điện Giáo Chủ, Vườn Cột Kinh, Điện Ngọc… Mỗi chi tiết kiến trúc, cảnh quan đều được xây dựng nhằm tôn vinh tinh thần Phật giáo và truyền thống văn hóa dân tộc. Đặc biệt, Tam Chúc từng là nơi đăng cai Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2019, là minh chứng cho vai trò ngày càng nổi bật của Việt Nam trong việc kết nối cộng đồng Phật giáo toàn cầu.

Lễ rước Xá lợi tại chùa Tam Chúc là cơ hội để hàng vạn Phật tử, người dân và du khách thập phương được hòa mình vào không khí thiêng liêng, nhắc nhớ về sự hiện diện từ bi và trí tuệ của Đức Phật trong cuộc sống thường nhật. Hành trình rước Xá lợi không đơn thuần là một nghi lễ, mà là hành trình nội tâm trở về với những giá trị cốt lõi của Phật pháp: từ bi, hỷ xả, vị tha. Khi Xá lợi được cung thỉnh từ các quốc gia Phật giáo lớn như Ấn Độ, Myanmar, Sri Lanka…, đó không chỉ là sự tiếp nhận di vật Phật giáo, mà còn là biểu tượng của mối quan hệ tâm linh gắn kết giữa các dân tộc cùng chung một niềm tin. Lễ rước trở thành cầu nối giao lưu văn hóa, góp phần làm sâu sắc hơn tình hữu nghị quốc tế và lan tỏa thông điệp hòa bình vốn là tinh thần cốt lõi của đạo Phật.

Việc tổ chức quy mô lễ rước xá lợi Phật tại chùa Tam Chúc khẳng định tầm vóc văn hóa tâm linh của Hà Nam nói riêng và Việt Nam nói chung. Sự kiện không chỉ thu hút đông đảo tín đồ phật tử mà còn góp phần quảng bá hình ảnh đất nước với bạn bè quốc tế, nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản và tinh thần bảo tồn văn hóa trong thời đại hội nhập. Bên cạnh đó, sự kiện cũng là một trong những minh chứng sống động cho sức sống mạnh mẽ của Phật giáo trong thời hiện đại. Dù trải qua bao biến thiên lịch sử, tinh thần Phật pháp vẫn hiện diện trong đời sống hôm nay, như ngọn đèn soi đường cho con người trong hành trình tìm kiếm bình an, thanh lọc tâm hồn, gieo trồng hạt giống thiện lành và khơi dậy tâm nguyện hướng thiện./.